Las bibliotecas de los juristas catalanes en la primera mitad del siglo XVII. El caso de don Narcís Garbí

AutorAntonio Espino López
Páginas545-574

Page 545

A J. B. R. (1962-2002), in memoriam

Narcís Garbí i Tries (siglo XVI, Barcelona, 1616), doctor en ambos derechos, ciudadano honrado de Barcelona, era hijo de un jurista gerundense del mismo nombre y nieto, asimismo, de letrado. Su hijo, Ivo Juan Garbí i de Llordat, fruto de su segundo matrimonio con Anna Maria de Llordat -su primera mujer fue Petronila Roig-, alcanzó el caballerato en 1618 y asistió a las Cortes de 1626. Murió en 1639. Narcís Garbí -como más tarde su hijo- fue abogado de los pobres de la Real Audiencia de Barcelona, la cual contaba con dos de dichos funcionarios.

Don Narcís, que residía en la calle de los Banys Vells, redactó su testamento el 3 de marzo y murió poco después. Ordenó ser enterrado con el hábito franciscano en el monasterio de Sant Francesc de Barcelona. Dejó veinticinco libras a los pobres de la cárcel de su ciudad. El inventario de sus bienes se redactó el 23 de marzo, si bien el de sus libros, aunque aparece tachado, se hizo en agosto de 1615. En realidad, el doctor Garbí disponía de un memorial con los títulos de los impresos de su biblioteca 1.

En el presente trabajo nos disponemos a analizar el contenido de dicha biblioteca, al tiempo que la reproducimos, sin olvidar el contexto de las bibliotecas de los juristas de su tiempo. Al respecto podemos comenzar exponiendo los siguientes datos:

Page 546

Tabla 1. Tamaño de algunas bibliotecas de juristas, Barcelona 1600-1650

(Ver Tabla 1 en Documento PDF Adjunto)

Page 547

Los juristas poseían, en relación con otros colectivos, las bibliotecas más numerosas en la Barcelona de la primera mitad del siglo XVII. Una situación que ya se daba en la centuria precedente. Como vemos en la tabla anterior, lo más habitual será encontrarse con enormes depósitos de textos propios de la profesión que, de alguna forma, servían para demostrar el dominio sobre la materia jurídica. Sólo en algunos casos, como el del doctor Narcís Garbí, se observa un interés real por otras disciplinas. Una tradición que ni siquiera su hijo, Ivo Joan Garbí, continuaría.

La biblioteca de don Narcís Garbí

El inventario post mortem de los bienes de don Narcís Garbí, y en especial de su librería, es, sencillamente, prodigioso. En numerosísimas ocasiones, y salvo errores del copista, éste nos indica el autor, título, ciudad de edición, impresor y año, de manera que nuestro trabajo ha consistido básicamente en constatar -y, a veces, muy pocas, corregir- la veracidad de estos datos. Sobre todo, se han normalizado los nombres de los autores y completar algunos títulos. Partiendo de un material tan rico y completo, se entiende que hayamos intentando sacar el máximo provecho cuantificador.

[Folio 1] Memorial de los llibres que tenie en sa llibreria lo doctor Narcís Garbí:

Corpus Iuris civilis, Lyón, Hugo de Porta, 1541-1545, 6 vols. (Digestum vetus; Digestum novus; Authentica; Codex domini Iustiniani; Infortiatum; Institutiones).

Corpus Iuris canonici, Lyón, A. Vincentius, 1546, 4 vols.

Repetents? sobre el dret civil, Lyón, Hugo de Porta y A. Vincentius, 1553, 9 vols.

"Tractats de diversos doctors", 18 vols., Lyón, 1549.

Bártolo DE SASSOFERRATO, In omnes juris civilis libros commentarii, 10 vols., Lyón, 1547.

Giasone DE MAINO, Comentaria in digestum..., 9 vols., Lyón, 1540.

Giasone DE MAINO, In Codicem et Digestum comentaria, In titulum de actionibus commentaria, Lyón, 1546.

Giasone DE MAINO, Consilia, 2 vols., Lyón, 1534.

Baldo DEGLI UBALDI DE PERUSIA, Opera, 11 vols., Lyón, 1545. Bartolomeo SOCCINI, Infortiatum et Digestum, 2 vols., Bolonia, 1498. Joannes Franciscus DE SANCTO NAZARIO DE RIPA, Lectura super titulo de iudiciis in sex repetitiones; Tractatus de Peste; Consilia, 2 vols., Lyón, 1564.

[Folio 2]

Alessandro TARTAGNA D`IMOLA, Consilia, 4 vols., Bolonia, 1480.

Page 548

Alberico DA ROSATE, Super codice; Dictionarium juris, 10 vols., Lyón, 1545.

Oldradus DA PONTE, Consilia iurum, continentia materiam valde necessariam tant in eclesiastico quam seculari foro casus practicabiles subtiliter examinantem, Lyón, J. Giunta, 1543.

Roberto LANCELLOTTI, De appellationibus et item de attentatis appellatione pendente, Roma, V. Ascoltum, 1526.

Giovanni A. RUBEO, Consilia, Lyón, J. Giunta, 1540; B. CIPOLLA, Consilia, Lyón, V. Portonariis, 1533; dos tomos en un volumen.

Signorolo DE HOMODEIS, Consilia, Lyon, Hdos. J. Giunta, 1549.

Giovanni D`AMICIS, Consilia, Venecia, 1544.

Giovanni BOLOGNETTI, Consilia, Venecia, 1575.

Domenico DA SAN GIMIGNIANO, Consiliorum opus, Lyón, Garnier, 1541.

Andrea ALCIATO, Responsos, Lyón, 1561.

Pier Filippo CORNEO, Consilia, 3 vols., Venecia, C. de Trino, 1512-1513.

Guido DE BAISIO, Super Decreto commentaria, Lyón, 1535.

Alessandro TARTAGNA D`IMOLA, Consilia, 4 vols., Lyón, 1534.

G. MENOCCHIO, In ius canonicum et civile, 3 vols., Ph. Tinghius, Lyón, 1576.

Domenico DA SAN GIMIGNIANO, Lectura Super sexto libro Decretalium, ¿Lyón?, 1541.

Barthelemy DE CHASSENEUX, Consiliorum seu responsorum opus, Lyón, 1535.

Lorenzo CALCANEO, Consilia, Lyón, Hdos. J. Giunta, 1549.

Giacomo MENOCCHIO, De adipiscenda et retinenda possesione, Venecia, 1571.

[Folio 3]

Giacomo MENOCCHIO, De recuperanda possesione commentaria, Venecia, 1572.

Pietro Paolo PARISIO, Consilia, Venecia, 1543.

Filippo DECIO, Consiliorum pars prima, 2 vols., Lyón, J. Giunta, 1546.

Felino María SANDEO, Opera Felini comentaria celeberrima, 4 vols., Lyón, 1574.

Giuseppe MASCARDI, Conclusiones probationum omnium, 3 vols., Lyón, 1608.

Francisco CURTIUS "EL JOVEN", Consilia, Lyón, Hdos. J. Giunta, 1551.

F. CURTIUS "EL JOVEN", In Codicem, Lyón, V. de Portonariis, 1552. Idem.

Filippo DECIO, In primam et secundam Digesti Veteris, Lyón, J. Giunta, 1532.

Filippo DECIO, Super decretalibus solemnia... comentaria, Lyón, J. Giunta, 1536.

Giovanni D`ANDREA, In sextum Decretalium, Lyón, J. Giunta, 1550.

Francesco MILANESE, Aureae Decisiones Curiae regni Siciliae, Venecia, 1596.

Giovanni Pietro SORDI, Decisiones senado mantuanus, Plasencia, 1598.

Page 549

Francesco VIVIO, Decisiones Neapolitanae, Venecia, D. Zenarus, 1592.

Girolamo MAGONI, Decisiones causarum Rotae Florentinae et Lucensis, Venecia, Hnos. Cessa, 1597.

Ottaviano CACHERANO, Decisionis sacri senatus Pedemontani, Venecia, 1586.

[Folio 4]

Sebastiano MEDICI, "Decisiones de la provincia de Marchia", Florencia, G. Mareschotti, 1596.

Gaspare Antonio TESAURO, Novae decisionis Sacri Senatus Pedemontani, Venecia, 1599.

Alvaro VALASCO, Decisionis regnum Lusitaniae, Venecia, Hnos. Cessa, 1597.

Antonio DA GAMMA, Decisionis Supremi Senatus Lusitaniae, Cremona, J. B. Pelliciari, 1598.

Bernabé CORNASANO, "Decisiones de la Rota Lucense", Venecia, D. Zenarus, 1598.

Bartolomeo SALICETO, Prima in primum et secundum codicis, 5 vols., Lyón, V. de Portonariis, 1532.

Paolo DI CASTRO, In Pandectarum Iustinianeique Codicis, Titulos commentaria, 5 vols., Lyón, 1546.

Paolo DI CASTRO, Consilia et allegationes, 2 vols., Lyón, 1546.

Gabriele SARAINA, Singularia omnium clarissimorum doctorum, qui hactenus de iure responderunt, Lyón, Hdos. J. Giunta, 1560.

N. VIGELIUS, Methodus Iuris Civilis, Lyón, Hdos. J. Giunta, 1565.

Simone DE PRETIS, De interpretatione ultimarum voluntatum tractatus amplissimus... 2 vols., Venecia, G. B. Somaschum, 1582.

Pietro A. DE PETRA, De Fideicommissis, Plasencia, J. Bazacchi, 1588.

Nicolás BOERIO, Decisiones, Lyón, A. Vincentius, 1503.

Pierre REBUFFI, Commentaria in constitutiones regias Gallicae, 2 vols., Lyon, C. Senetonium, 1554.

Francisco MOLINA, De brachio secularari, Barcelona, Joan Simon, 1607.

Giuseppe LUDOVISI, Decisiones, seu deffinitiones causarum Perusinarum et provinciae Umbriae, Turín, 1588.

[Folio 5]

Mateo AFFLITTO, Decisiones sacri regii consilii Neapolitani, 1581 [otras ediciónes: Lyón, 1566 y 1574; Venecia, 1596; Francfort, 1600].

Giovanni BERTACHINI, Repertorium juris, 5 vols., Venecia, 1571.

G. MAZOLDI, Consilia, Venecia, Hdos. G. A. Valvassoris, 1575.

Fernando VÁZQUEZ, Opera, 5 vols., Venecia, D. Nicolinus, 1564 (vols. 1-3); Venecia, F. Rampasetum, 1564 (vol. 4.º); Barcelona, C. Bornat, 1564 (vol. 5.º).

Antonio NATE, Consilia, Lyón, 1566.

Page 550

Rolande DE VALLE, Consilia, 3 vols., Lyón, Claude Rabot, 1563.

Diego DE COVARRUBIAS, Opera, 2 vols., Lyón, Hdos. J. Giunta, 1568.

André TIRAQUEAU, Opera, 6 vols., Lyón, G. Rovillium, 1560.

Mariano SOCCINI, Consilia, 2 vols., Lyón, 1550.

Etienne Bertrand DE CARPENTRAS, Consiliorum, 3 vols., Lyón, V. de Portonariis, 1534.

G. GRATI, Consilia, 2 vols., Lyón, Hdos. H. de Porta, 1594.

Angelo DE UBALDI, Consilia, Lyón, 1551.

J. DE BELLVISU, Super consuetudines et usus feodorum, Lyón, 1511.

G. MAINER, De regulis Iuris, Lyón, A. Vincentium, 1545. Francesco FILELFO, Orationes cum quibusdam aliis opusculis, París, 1504 [otra edición: Basilea, Amerbach, s. f.].

Luis GÓMEZ, Commentaria... in regulas cancellariae judiciales, quae usu quotidiano in Curia & foro saepe uersantur..., Venecia, 1540 [otras ediciónes: Lyón, 1545; París, 1545, 1546, 1555; Lyón, 1557].

[Folio 6]

Portius AZO, Summa extraordinaria super institutis, Spira, 1482 [otra edición: 1533].

Constitucions de Catalunya, Barcelona, J. Cortey, 1564.

Modus legendi abreviaturas.

Joannis GENUENSIS, Catholicon, seu universale vocabularium, ac summa grammaticis, Lyón, M. Boillon, 1510.

Constitucions de Catalunya, Barcelona, J. Cortey, 1553.

A. CALEPINUS, Dictionarium, Basilea, ex officina Henriopetrina, 1562.

OVIDIO, Metamorfosis, traducido al catalán por F. Alegre, Barcelona, P. Miquel, 1494.

Constitutiones immunitatum regne Siciliae, Messina, A. de Bruges, 1497.

Giovanni BELLONUM, Comunes iurium sententiae, Lyón, 1553.

Luis VIVES, Instrucción de la mujer cristiana, Sevilla, J. Varela, 1535.

P. LORIOT, De iuris apicibus, Lyón, S. Gryphius, 1545.

Johann OLDENDORP, Locis communes iuris civilis, Lyón, S. Gryphius, 1545.

Antonio DE GUEVARA, Epístolas, Salamanca, P. Lasso, 1578.

Libre appel-lat Consolat de Mar, Barcelona, D. Ballestar...

Para continuar leyendo

Solicita tu prueba

VLEX utiliza cookies de inicio de sesión para aportarte una mejor experiencia de navegación. Si haces click en 'Aceptar' o continúas navegando por esta web consideramos que aceptas nuestra política de cookies. ACEPTAR